EEN WIJK MET GROENE LONGEN

5 vragen aan landschapsarchitect Robert Kapel.
Bij het ontwerp van de openbare ruimte en de woningen in Maanwijk wordt gestreefd naar een groen en duurzaam geheel. Een samenspel waarbij ontmoeting centraal staat en waar wonen en natuur niet zonder elkaar kunnen. Robert Kapel van Flux landscape architecture is vanaf de eerste pennenstreek betrokken bij het inrichtingsplan van Maanwijk. Hij neemt ons mee in het idee achter het ontwerp.

Hoe zou je het landschapsontwerp in 3 woorden kunnen omschrijven?

“Dan kies ik voor groen, duurzaam en collectiviteit. We wilden een plan ontwerpen wat zo lang mogelijk standhoudt. Waar bewoners en buurtbewoners nog jaren van kunnen genieten. Dat hebben we gedaan door groen, duurzaamheid en een ‘wij-gevoel’ samen te smelten. Zo hebben we niet alleen naar beplanting en materialisering gekeken, maar ook naar het voorkomen van hittestress, afwatering, energie, collectieve plekken en lokale samenwerking. De uitdaging was om daar een samenhangend geheel van te maken, waarbij groen en het duurzaam het sociale aspect stimuleren. Een plek die uitnodigt om naar buiten te gaan en elkaar te ontmoeten. Dat is volgens mij goed gelukt.”

Wat vind je sterk aan het ontwerp?

“Maanwijk ligt tussen een bestaande woonwijk en het buitengebied. De Laanwoningen zijn tegen het buitengebied gepositioneerd, zodat er een groene zone ontstaat tussen de bestaande wijk. Deze groene zone hebben we ‘groene longen’ gegeven in de vorm van gemeenschappelijke tuinen ín de wijk. Dat geeft de wijk karakter. Je woont altijd aan het groen en op een luwe plek. Dat vind ik heel sterk aan dit plan.”

De woningen liggen hoger dan het openbaar groen. Waarom is daarvoor gekozen?

“Omdat veel tuinen aan het groen grenzen. We wilden voorkomen dat je vanuit het park de huizen in kijkt, maar dat je wel vanuit je woonkamer van het groen kunt genieten. Het hoogteverschil – in samenwerking met lage, groene hagen – zorgt voor een natuurlijke overgang tussen de natuur in de privé tuinen en het openbaar groen. Schuttingen plaatsen is wat ons betreft uit den boze, al beseffen we ook dat we de toekomstige bewoners daar goed in mee moeten nemen. Het is gewoon niet nodig, want de groene hagen gaan hun werk doen.

Verder is het hoogteverschil belangrijk voor de afwatering. Hemelwater wordt 100% oppervlakkig afgewaterd. Dat betekent dat het water niet via een put het riool instroomt. We lossen dat op door hemelwater zichtbaar naar het oppervlaktewater rond de wijk te dirigeren. Deze zichtbare afwatering zorgt voor meer bewustwording, voorkomt hittestress en voorkomt uitdroging van het groen.”

Wat ervaar je als je straks een rondje door de wijk wandelt?

“Loop je langs de Laanwoningen, dan zie je grote iepen en strakke hagen als erfafscheiding. Tussen de bomen door kijk je naar het buitengebied. Aan de noordzijde heb je zicht op een ecologische zone, waar je als bewoner niet kunt komen. Hier ligt een ecologische verbinding met het buitengebied om dieren en reptielen de wijk in te trekken. In de woonerven planten we bomen die verschillen in hoogte en vorm, gecombineerd met lager groen. Het worden verblijfsplekken met uitzicht over de pleintjes, waar kinderen veel ruimte hebben om te spelen. De woningen krijgen hier een iets wildere erfafscheiding.

Lopen we door naar de parken in het plan, dan richten we de middelste twee in om elkaar te ontmoeten in het groen. In de andere twee parken komt een boomgaard en een natuurlijke speeltuin. Het netwerk van paden verbindt het geheel met elkaar, zodat mensen gemakkelijk een rondje kunnen wandelen. De openbare parkzone tegen de bestaande wijk is parkachtig met extensief groen. Daar staan veel verschillende soort bomen, heesters, hoger gras en er komt een vlonder aan het water. Er zit gelaagdheid in de natuur. Dat ga je in alle seizoenen van het jaar terugzien. We hopen dat mensen er zo meer waarde aan gaan hechten.” 

De tuinen van de bewoners doen mee in het hele systeem. Heb je tips voor bewoners?

“Zeker, want alleen met groene tuinen krijgen de ‘groene longen’ écht betekenis. Gebruik bijvoorbeeld zo min mogelijk verharding in je tuin en vang zelf regenwater op. Tussen de aangelegde groene haag komt een soort schanskorf als ‘Ecowall’ waar insecten en dieren kunnen nestelen. Zet daar planten neer die deze dieren fijn vinden. Wil je vlinders lokken of een specht? Denk dan aan een vlinderstruiken of een berk. Verdiep je in de omliggende natuur en gebruik die kennis bij het inrichten van je eigen tuin of bij een gesprek met de hovenier. Bomen met verschillende hoogtes zorgen voor schaduw en minder hitte in de wijk. Bedenk dat je met je tuin écht iets kunt toevoegen aan het groene karakter van Maanwijk.”